خواص ثعلب: ثعلب یکی از گیاهان دارویی بسیار مفید است که از غده زیر زمینی گیاه حاصل می‌شود. این گیاه پایا و چندساله دارای گل‌های خوشه‌ای و برگ‌های پهن است. گل‌های گیاه ثعلب به رنگ صورتی یا سفید با خطوط بنفش و ارغوانی است و برگ‌های زیرین آن به سمت نوک، باریک و تیز می‌باشد. گیاه ثعلب از خانواده ارکیده‌ها است که دارای گونه‌های مختلف می‌باشد.
پوست غدد زیرزمینی گیاه ثعلب، صورتی و داخل آن سفید است. ثعلب دارای طعم کمی شیرین، لزج و کمی تند است. محل پرورش و رویش این گیاه معمولا در داخل باغ و بیشه‌ها می‌باشد و اغلب از اواخر فروردین تا اواخر خرداد، زمان گل دهی آن است. طبع گیاه ثعلب گرم و مرطوبی (دموی) می‌باشد. در ادامه این مطلب بخش سلامت مجله خبری چشمک در مجموعه درمان خانگی با خواص ثعلب آشنا خواهید شد.
شاید بپسندید: خواب آرام و راحت شبانه با ۲۰ روش آسان
احتمالا بپسندید: اشتباهی در آرایشگاه که باعث میشه سکته مغزی کنید !!
ثعلب چیست؟
ثعلب پودری است که از آسیاب کردن غده‌های زیر زمینی گیاه به دست می‌آید. این گیاه دارای دو عدد غده زیر زمینی است که ریشه‌ها از آن خارج می‌شوند. یکی غده تهی که مولد و منشأ گیاه در حال رویش است و دومی غده‌ای توپر که برای تولید و رشد گیاه در سال آینده می‌باشد. از همین غده توپر برای مصارف دارویی و غذایی استفاده می‌شود.
آرد ثَعلَب، آردی است که از ساییدن سیبک‌ها (غده‌های ریشه) خشک شدهٔ گونه‌های مختلف گیاه ثعلبیان به‌دست می‌آید. آرد ثعلب دارای یک ماده چندقندی نشاسته‌مانند به نام باسورین است.
گونه‌هایی از ثعلبیان مانند Orchis morio L. کاربرد دارویی داشت که امروزه سعی می‌کنند مواد دیگری را جایگزین آن کنند. غده‌های ریشه آن را جمع‌آوری کرده و خشک می‌کردند و بعداً آرد کرده و از آن لعاب ثعلب درست می‌کردند. این لعاب (لیزاب) هیدرولیز شده و به مانوز و گلوکز تبدیل می‌شود و دارای ۳۰٪ نشاسته، آلبومین و قند است. در گذشته در پزشکی سنتی از لعاب رقیق ثعلب (به نسبت ۱۰ به ۱۰۰) برای ناراحتی‌های روده و معده، تقویت قدرت جنسی استفاده می‌کردند ولی امروزه مواد دیگری را جایگزین ثعلب می‌کنند. به دلیل جمع‌آوری بیش از اندازه این گیاه در معرض خطر نابودی قرار گرفت. گونهٔ Orchis Maculata L. نیز نوشته شده است.
موارد استفاده ثعلب
همان طور که ذکر شد از پودر و دم کرده ثعلب می‌توان استفاده نمود. در تهیه بستنی سنتی ایرانی، بستنی یونانی (کایماکی)، بستنی ترکی (داندورما) و بستنی عربی (بوزا) از ثعلب استفاده می‌شود.
بستنی ویتامین‌های ضروری و پروتئین بدن را فراهم میکند، همچنین علاوه بر افزایش انرژی، از پوکی استخوان نیز جلوگیری می‌نماید. زیرا حاوی مواد لبنی و لبنیات است که کلسیم بدن را تامین میکند. در ترکیه از ترکیب ثعلب با شیر داغ، دارچین و شکر یک نوشیدنی پر طرفدار به نام سالپ (Salep) تهیه می‌شود که این نوشیدنی پیش از حضور قهوه و چای، در کشور‌های دیگری مانند انگلستان و آلمان نیز مصرف می‌شد.
علاوه بر این از پودر ثعلب، دسر‌هایی نیز تهیه می‌شود از جمله پودینگ ثعلب و بستنی ثعلب. برخی از گونه‌های ثعلب مانند Orchis morio L کاربرد دارویی دارند. در کشور‌هایی نظیر انگلستان و آلمان از آرد ثعلب برای تهیه دمنوش، استفاده می‌کردند. خشک شده گیاه ثعلب یکی از غذا‌های مهم و حیاتی دریانوردان شمار می‌آید. البته باید توجه داشت که میزان مصرف مجاز استفاده از این گیاه، حداکثر ۲ گرم در روز می‌باشد.
خواص ثعلب
اکنون که با ثعلب آشنایی اجمالی پیدا کرده اید، بهتر است با خواص ثعلب آشنا شوید. برخی از مهمترین خواص ثعلب عبارت است از:
مفید برای مشکلات گوارشی
ثعلب دارای مواد موکوس مانندی است که برای درمان مشکلات گوارشی مانند سوزش سر دل، نفخ شکم و سو هاضمه مفید است. همچنین به درمان اسهال، به ویژه در کودکان کمک می‌نماید.
درمان ریزش مو
ثعلب داری مقادیر بالای مواد مغذی است که برای درمان ریزش مو و تقویت فولیکول‌ها در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای جلوگیری از ریزش مو و تقویت موی سر، ثعلب را با روغن زیتون و گل سرخ مخلوط نموده و بر روی مو‌ها و پوست سر بمالید. سپس بعد از ۱۵ دقیقه مو‌های خود را با آب و شامپو بشوئید.
همچنین می‌توان از پودر ثعلب و گل پنیرک مانند ژل جهت موی سر استفاده کرد. برای این منظور ۵۰ گرم ثعلب را با کمی روغن نارگیل و ۲۰ گرم گل پنیرک در یک لیتر آب جوشانده و سپس از صافی عبور می‌دهیم. پس از خنک شدن به عنوان ژل می‌توان از آن استفاده نمود.
نحوه مصرف ثعلب برای درمان ریزش مو
از پودر ثعلب و گل پنیرك می توان مانند ژل مو استفاده كرد. به این صورت كه ۵۰ گرم ثعلب را با ۲۰ گرم گل پنیرك و كمی روغن نارگیل در یک لیتر آب بجوشانید سپس صاف نموده بگذارید سرد شود این ژل برای مو بسیار مفید است.
یک ژل دیگر جهت تقویت مو: پنجاه گرم سبوس برنج را در یك لیتر عرق گزنه بجوشانید سپس صاف کرده و آن گاه ۵۰ گرم پودر ثعلب به محلول اضافه کنید و جوشانده و صاف نموده، بگذارید سرد شود از این ژل جهت آرایش و تقویت مو می توان استفاده كرد.
ماسک مو ثعلـب: مقداری پودر ثعلب را با گل سرخ و روغن زیتون ترکیب کرده و بر روی مو ها و پوست سر بزنید، برای 15 دقیقه بماند و سپس با آب و شامپوی مناسب بشویید.
جوان سازی پوست صورت
ثعلب در بازسازی سلول‌های پوستی بسیار موثر است چرا که موجب سفت‌تر شدن پوست با رفع چین و چروک و در نتیجه جوان سازی پوست صورت می‌شود.
نحوه درست کردن ماسک صورت
ماسک ثعلب موجب جوان سازی و شادابی و طراوت پوست می گردد و روش تهیه آسانی دارد. ثعلب به دلیل دارا بودن خواص و فواید فراوان برای پوست تاثیرات مثبتی را به همراه دارد و درخشندگی خاصی به پوست می بخشد. به منظور آماده سازی این ماسک نیاز به یک سری مواد مختلف دارید که در ادامه نام برده ایم.
شکوفه ارکیده ۶ تا ۱۲ عدد
عسل ۳ قاشق چای خوری
سفیده تخم مرغ ۱ عدد
گلاب ۱.۴ پیمانه
آب نصف لیوان
ماست ۳ قاشق چای خوری
قابلمه کوچک ۱ عدد
پارچ درب دار ۱ عدد
در ابتدای کار یک لیوان آب را به حالت جوش در آورید و پس از این که جوشید شکوفه های ارکیده را داخل قابلمه بریزید. به مدت ۵ دقیقه گل ها را درون آب بجوشانید. پس از سپری شدن این مدت گل ها را از درون قابلمه خارج کرده و درون کاسه ای جداگانه خوب فشار دهید. سپس به آبی که از گل ها گرفته شد سه قاشق چای خوری ماست اضافه نمایید.بعد از آن سه قاشق چای خوری عسل نیز به مخلوط موردنظر بیفزایید و خوب هم بزنید تا کاملا سفت گردد.
در گام بعدی یک عدد تخم مرغ را برداشته و سفیده و زرده آن را از هم جدا نمایید. سپس قسمت سفیده را به ترکیب بیفزایید. بعد از آن نوبت اضافه کردن گلاب می باشد. ترکیب آماده شده را درون کاسه ای خوب هم بزنید و در صورتی که حالت شلی گرفت یک قاشق ماست دیگر به آن اضافه نمایید. زمانی که همه مواد با یکدیگر به خوبی مخلوط شد و هم زدید مواد را درون پارچ در دار ریخته و درب آن را محکم ببندید. بافت ماسک بایستی حالتی خامه ای داشته باشد در صورتی که همچنان شل بوده با افزودن ماست ترکیب موردنظر را سفت و به غلظت مناسب برسانید.
نحوه استفاده از ماسک: اکنون که ماسک کاملا آماده شده است می توانید آن را مورد استفاده قرار دهید. از این نوع ماسک به شکل روزمره و یا هفتگی می توانید بهره مند شوید. در ترکیب این ماسک ماده ای بکار گرفته نشده که موجب خشک شدن پوست یا چربی آن گردد و بدین ترتیب بچه ها نیز می توانند از آن استفاده نمایند.
به منظور استفاده از این ماسک در ابتدا پوست را با استفاده از آب گرم و صابون خوب شستشو دهید و بعد خشک نمایید. کل صورت خود به غیر از چشم ها و لب ها را با لایه ای ضخیم از ماسک پوشش دهید. ماسک ثعلب را باید حدود ده دقیقه بر روی صورت خود نگه دارید. پس از گذشت ده دقیقه با استفاده از آب گرم ماسک را پاک کرده و صورت خود را کامل خشک کنید. تکرار کردن این عمل له صورت روزمره سبب هیدراته شدن پوست می گردد.
رفع آکنه و جوش صورت
یکی از بهترین خواص گیاه ثعلب در طب سنتی درمان بسیاری از بیماری‌های پوستی مانند آکنه و جوش صورت است.
درمان فلج
فلج عصب صورتی یا لقوه یک بیماری است که عصب چهره‌ای در آن فلج می‌شود. استفاده از ثعلب برای درمان این نوع فلج و کاهش علائم آن بسیار مفید است.
درمان ورم کلیه و مثانه
عفونت کلیه یکی از بیماری‌های رایج می‌باشد که در ابتدا از مثانه شروع شده و سپس به کلیه‌ها منتقل می‌شود. ثعلب برای درمان عفونت و همچنین ورم کلیه و مثانه بسیار مفید است.
درمان کم خونی
کم خونی به دلیل کاهش تعداد هموگلوبین خون در رگ‌ها به وجود می‌آید. مهمترین دلیل ابتلا به کم خونی، کمبود آهن خون است. دم کرده ثعلب خواص بسیاری برای درمان کم خونی دارد.
درمان یبوست
یکی از بیماری‌های گوارشی، یبوست است که موجب سفت شدن مدفوع و دفع سخت آن می‌شود. برای درمان این بیماری عصاره ثعلب را با شیر گرم ترکیب کنید. مصرف این ترکیب باعث روانتر شدن حرکت روده و درمان یبوست می‌شود.
درمان درد‌های عصبی
ثعلب به عنوان یک تونیک اعصاب شناخته می‌شود که می‌تواند به درمان درد‌های عصبی کمک کند و استرس روی اعصاب بدن را از بین ببرد.
تقویت سیستم ایمنی بدن
ثعلب دارای خواص ضد میکروبی قوی است که در تقویت سیستم ایمنی به بدن کمک میکند و موجب کاهش خطر ابتلا به سرفه و سرماخوردگی می‌شود.
درمان رعشه
رعشه یا لرزش بدن (تشنج) شامل تحرکات اضافی بدن می‌باشد، این حرکت‌های اضافی بدن به دلیل انبساط و انقباض پی در پی عضلات به وجود می‌آید. گیاه ثعلب در درمان بیماری رعشه موثر می‌باشد.
درمان اسهال
ثعلب دارای ترکیبات لعابی مانندی است که در بهبود حرکت روده‌ها موثر است؛ بنابراین به عنوان یکی از روش‌های درمانی طبیعی برای رفع اسهال به ویژه اسهال کودکان استفاده می‌شود.
طرز تهیه آرد ثعلب
ثعلب‌های موجود در بازار ممکن است با روش‌های شیمیایی تهیه شده باشند؛ بنابراین بهتر است آن را در منزل تهیه نمائید. برای تهیه آرد ثعلب، پیاز و یا همان غده‌های گیاه ثعلب را بشوئید و سپس در آب جوش خیس نمائید تا کمی ورم کند. سپس آن را خشک کرده و آسیاب کنید.
عوارض و مضرات ثعلب
عدم رعایت بهداشت فردی باعث بروز مشکلاتی در دهانه رحم می‌شود و مصرف بیش از اندازه از ثعلب موجب تشدید این عارضه می‌شود. مصرف زیاد ثعلب موجب از کار افتادن تار‌های صوتی می‌شود که مشکلاتی را برای فرد ایجاد میکند.
مصرف گیاه ثعلب برای افرادی که از بیماری واریکوسل رنج می‌برند، مضر است؛ بنابراین این افراد باید ثعلب را کمتر مصرف کنند تا موجب تشدید بیماری نشود. مصرف بیش از اندازه ثعلب برای دهانه معده و برای گرم مزاجان مضر است، زیرا موجب ضعف دستگاه گوارش و دستگاه عصبی می‌شود.
