آهن یک ریزمغذی بسیار مهم است که باید از طریق غذا دریافت شود، اما اگر تغذیه از کیفیت کافی و متعادل برخوردار نباشد، ممکن است کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن ایجاد شود. به غیر از علائم معمولی مانند خستگی مزمن، علائم غیر معمولی نیز وجود دارد که نشان دهنده کمبود آهن و کم خونی ناشی از کمبود آهن است. در این مطلب از سری مطالب بخش سلامت چشمک به بررسی مهمترین نشانه های کمبود آهن بدن پرداخته شده است. با چشمک همراه باشید.
بیشتر بخوانید: جایگزین گوشت و مرغ: ۷ مواد غذایی محبوب با پروتئین بیشتر از گوشت
نکات مهم درباره آهن و کمبود آن در بدن
دو نوع آهن در غذاها وجود دارد. آهن هِم موجود در غذاهای با منشاء حیوانی و آهن غیرهِم موجود در غذاهای گیاهی. آهن هِم از غذاهای حیوانی بسیار بهتر در بدن جذب می شود، بنابراین غذاهای حیوانی منبع با کیفیت تری از آهن محسوب می شوند. جذب آهن نیز با دریافت ویتامین C و پروتئین های حیوانی افزایش می یابد.
آهن برای بدن انسان مهم است زیرا به گلبول های قرمز اجازه می دهد تا اکسیژن را حمل کنند و اکسیژن را به بافت های بدن برسانند. کمبود آهن می تواند به دلیل افزایش خونریزی و سوء تغذیه رخ دهد. در زنان با چرخه های پریود سنگین، زنان باردار و گیاهخواران و وگان ها شایع است.
کمبود آهن همچنین می تواند ناشی از سوء جذب و سوء تغذیه باشد. ذخایر آهن را می توان با مصرف مکمل ها تجدید کرد، اما اساس دریافت کافی آهن یک رژیم غذایی متعادل است.
ویتامین C جذب آهن را بهبود می بخشد
ویتامین C از نظر ساختاری شبیه گلوکز است و در اکثر حیوانات می تواند از گلوکز سنتز شود. از طرف دیگر انسان نمی تواند ویتامین C را سنتز کند و باید آن را با غذا تامین کند.
ویتامین C در متابولیسم آهن شرکت می کند و تضمین می کند که یون های آهن و مس موجود در آنزیم ها به شکل لازم باقی می مانند. همچنین ویتامین C همچنین برای کلاژن سازی و بازسازی بافت در بدن ضروری است. ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است و بنابراین باید به طور منظم هر روز مصرف شود.
بیشتر بخوانید: ۹ مواد غذایی که طول عمر شما را کوتاه می کند!
نیاز بدن به آهن
متابولیسم آهن در مردان و زنان متفاوت است. در حالی که کاهش آهن در مردان 1 میلی گرم در 24 ساعت است، در زنان حدود 2 میلی گرم است. بنابراین نیاز روزانه به آهن در زنان تقریبا ۲ برابر مردان است.
یک رژیم غذایی متوسط حاوی 10 تا 15 میلی گرم آهن است. با این حال، انسان فقط از 10 تا 15 درصد آهن موجود در غذا استفاده می کند، به این معنی که 1 تا 1.5 میلی گرم آهن از غذا جذب می شود. بنابراین، یک فرد سالم با رژیم غذایی معمولی باید آهن کافی برای جبران کمبود آهن روزانه دریافت کند.
مقدار توصیه شده آهن مصرفی روزانه به شرح زیر است:
نوزاد 7 تا 12 ماهه: 11 میلی گرم
1-3 سال: 7 میلی گرم
4-8 سال: 10 میلی گرم
9-13 سال: 8 میلی گرم
مردان 14-18 ساله: 11 میلی گرم
دختران 14-18 ساله: 15 میلی گرم
مردان 19-49 ساله: 8 میلی گرم
زنان 19-49 سال: 18 میلی گرم
50 سال و بالاتر: 8 میلی گرم
زنان باردار: 27 میلی گرم
زنان شیرده: 10 میلی گرم
بیشتر بخوانید: 12 بهترین مواد غذایی دوستدار قلب که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید!
علل کمبود آهن
کمبود آهن در بدن یکی از عوامل اصلی کم خونی است. این وضعیت می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. اولین دلیل دریافت ناکافی آهن از رژیم غذایی است. کمبود یا دریافت ناکافی غذاهای حاوی آهن یکی از شایع ترین علل اختلال است. سطح آهن در طول رژیم های غذایی محدود کاهش می یابد، بنابراین مهم است که مقادیر آهن را بعد از هر رژیم بررسی کنید.
دلیل دوم خونریزی است، یعنی از دست دادن خون. خونریزی مهم است صرف نظر از اینکه نتیجه تروما، بیماری یا چیز دیگری باشد. زنان اغلب در صورت خونریزی طولانی و شدید قاعدگی دچار کمبود آهن می شوند. بسیاری از بیماری ها مانند هموروئید، دیورتیکول و سرطان روده بزرگ باعث از دست دادن آهن می شوند.
دلیل سوم جذب ضعیف آهن است. بیماری های معده، روده های کوچک و بزرگ و بیماری های پانکراس و کیسه صفرا می توانند جذب آهن را مختل کنند. گاستریت آتروفیک، بیماری سلیاک و پانکراتیت مزمن باعث کاهش جذب آهن می شود.
بارداری تنها حالت طبیعی است که باعث کاهش ارزش آهن می شود. نیاز به آهن در دوران بارداری بیشتر است. کم خونی در زنان باردار باید با درمان اصلاح شود.
کاهش آهن یا کم خونی در عفونت های مختلف و بسیاری از بیماری های مزمن دیده می شود. سطح آهن در ذات الریه، آبسه، هپاتیت B و C، HIV، اندوکاردیت، استئومیلیت، بیماری های خونی مانند تالاسمی، لنفوم و برخی دیگر از انواع سرطان کاهش می یابد.
مهمترین نشانه های کمبود آهن بدن
علاوه بر علائم معمولی مانند خستگی مفرط، علائم کمتر شایع دیگری از کمبود آهن وجود دارد.
تمایل به چیزهای عجیب و غریب که غذا نیستند
دوست داری خاک بخوری؟ این در واقع یکی از غیرمعمول ترین و مهمترین نشانه های کمبود آهن بدن به خصوص در کودکان و زنان باردار است. اگرچه مشخص نیست که چرا چنین هوس های غیرعادی رخ می دهد، افراد مبتلا به کمبود آهن اغلب به خاک، گچ، خاک رس، مقوا و غیره نیاز دارند. آنها به هوس خوردن مواد غیر غذایی مانند این چیزها دارند.
بیشتر بخوانید: ۱۲بهترین مواد غذایی برای کنترل و درمان کلسترول
از نشانه های عجیب کمبود آهن بدن: لب های خشک و ترک خورده
لب های خشک و ترک خورده در ماه های زمستان شایع است، اما اگر در اواسط تابستان رخ دهد، ممکن است نشان دهنده کمبود آهن باشد. نوع خاصی از ترک خوردن لب در افراد مبتلا به کم خونی یا فقر آهن رخ می دهد که بر گوشه های لب تاثیر می گذارد. این گوشه های ترک خورده بسیار ناراحت کننده هستند و می توانند خندیدن، خوردن یا حتی صحبت کردن را دشوار کنند. اگر متوجه این عارضه روی لب های خود شده اید، حتما با یک متخصص مشورت کنید.
سندرم پاهای بی قرار
آیا سندرم پای بیقرار شما را آزار می دهد؟ این یکی دیگر از علائمی است که می تواند نشانه ای از سطح بسیار پایین آهن در بدن شما باشد. این باعث احساس سوزن سوزن شدن و درد مداوم در پاهای شما می شود. دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث این وضعیت می شود، اما برخی تحقیقات نشان می دهد که سطح پایین آهن می تواند باعث ایجاد سندرم پای بی قرار شود.
ناخن های شکننده و عجیب و غریب
وضعیت و ظاهر ناخن های شما می تواند چیزهای زیادی را در مورد سلامت شما نشان دهد. ناخن های ضعیف، شکننده و قاشقی شکل در افراد مبتلا به کمبود آهن رایج است. فراموش نکنید که ناخن های قاشقی ممکن است به دلایل دیگر و مشکلات سلامتی نیز ایجاد شوند. بنابراین آزمایش خون بدهید تا مشخص شود علت آن کم خونی ناشی از کمبود آهن است یا چیز دیگری.
تورم زبان
وضعیت سلامتی که در آن زبان متورم و حساس رخ می دهد، گلوسیت آتروفیک نامیده می شود و تورم می تواند بسیار ناراحت کننده باشد. این وضعیت همچنین می تواند باعث مشکلات جویدن، بلع یا صحبت کردن شود. تحقیقات نشان می دهد که این مشکل سلامتی اغلب در افراد مبتلا به کم خونی به دلیل کمبود آهن رخ می دهد و همچنین ممکن است احساس خشکی و سوزش در دهان وجود داشته باشد.
بیشتر بخوانید: 10 بهترین مواد غذایی سرشار از آهن که می توانند جایگزین گوشت شوند!
از نشانه های عجیب کمبود آهن بدن: هوس یخ
افراد مبتلا به کمبود آهن، علاوه بر هوس برای چیزهای غیرعادی به غیر از غذا، گاهی اوقات میل شدید غیرمعمولی به یخ دارند. این اختلال که پاگوفاژیا نامیده می شود، یکی از شایع ترین تظاهرات کم خونی شدید است. در حالی که دقیقاً مشخص نیست که چه چیزی باعث این میل به یخ می شود، برخی از کارشناسان معتقدند که جویدن یخ می تواند هوشیاری را افزایش دهد یا زبان متورم را در افراد مبتلا به کمبود آهن تسکین دهد.
لینک های مرتبط:
۱۰ بهترین غذاهای تابستانی که باید در رژیم غذایی خود بگنجانید
7 نشانه که نشان می دهد رژیم غذایی شما ناسالم است
10 سالم ترین و مفیدترین سبزیجات که باید در رژیم غذایی گنجاند!
