خواص گیاه خرفه: خرفه یک گیاه علفی یک ساله است که آبدار با طعمی شیرین و ترش است. گیاه خرفه شامل برگ‌ها، ساقه‌ها، گل‌ها و دانه‌ها خوراکی است و به صورت گسترده در اروپا، آسیا، خاور میانه و آفریقا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
فواید و خواص گیاه خرفه برای سلامتی فراوان است و این خواص را مدیون مواد مغذی فراوان خود است. خرفه حاوی مقادیر بالای امگا۳، فیبر، ویتامین B، C ، A ، آهن، منیزیم، پتاسیم، کلسیم، منگنز و مس است. خواص گیاه خرفه برای سلامتی بدن فراوان است که در ادامه به بررسی برخی از آنها می‌پردازیم.
گیاه خرفه
خرفه در طب سنتی و طب اسلامی دارای طبع سرد و خشک در نظر گرفته می‌شود. خرفه دارای امگا۳ است و از همین رو موجب کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و تصلب شرائین می‌شود.
گیاه خرفه با داشتن مس و آهن با کم خونی مبارزه کرده و موجب تحریک تولید گلبول‌های قرمز می‌شود. از دیگر خواص خرفه در طب اسلامی می‌توان به تاثیر خرفه در کاهش وزن و دستیابی به تناسب اندام اشاره کرد. قرار دادن خرفه در رژیم غذایی کودکان به دلیل وجود امگا۳ میتواند علائم اختلال رشد مثل اوتیسم و بیش فعالی را کاهش دهد.
در طب چینب از سبزی خرفه برای گیاه خرفه برای درمان اسهال خونی، خونریزی دستگاه گوارش و حتی بواسیر استفاده می‌شود. همچنین خرفه موجب بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌شود. تقویت بینایی و جلوگیری از بروز آب مروارید از دیگر خواص خرفه است. خرفه حاوی کلسیم، منیزیم، آهن و منگنز است که با داشتن این مواد معدنی موجب التیام استخوان‌ها شده و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.
ارزش غذایی گیاه خرفه
خرفه کالری کمی دارد و منبع خوب ویتامین A و ویتامین C است. به‌علاوه، میتواند مقدار کمی از سایر مواد مغذی ضروری از جمله آهن و منیزیم را در اختیار بدن قرار دهد.
خرفه حاوی بالاترین سطح ویتامین A در میان تمام سبزیجات برگ سبز است. همچنین میزان سدیم این گیاه از چیزی که از یک سبزی انتظار دارید، بیشتر است. بنابراین هنگام اضافه کردن آن به وعده‌های غذایی خود باید این موضوع را در نظر داشته باشید. چرا که دریافت بیش‌ازحد سدیم باعث افزایش فشار خون می‌شود.
کالری و مواد مغذی یک لیوان خرفه تازه به شرح زیر است:
- کالری: ۸/۶
- کربوهیدرات: ۱/۴۶ گرم
- پروتئین: ۰/۸۷ گرم
- چربی: ۰/۱۶ گرم
- ویتامین A: حدود ۵۶۸ واحد بین‌المللی (IU)
- ویتامین C یا اسکوربیک اسید: ۹/۰۳ میلی‌گرم
- سدیم: ۱۹/۴ میلی‌گرم
- منیزیم: ۲۹/۲ میلی‌گرم
- آهن: ۰/۸۶ میلی‌گرم
- پتاسیم: ۲۱۲ میلی‌گرم
میزان مواد مغذی و در نتیجه خواص خرفه تازه با خرفه پخته‌شده کمی متفاوت است. چرا که خرفه تازه ویتامین C بیشتری دارد. اما در مقابل، زمانی که خرفه با مقدار کمی چربی از جمله روغن زیتون تفت داده می‌شود، جذب ویتامین A آن افزایش می‌یابد. چون این ویتامین محلول در چربی است.
خواص گیاه خرفه
کاربردهای دارویی خرفه به دوران روم باستان و طب سنتی چین برمی‌گردد؛ یعنی جایی که از این گیاه برای افزایش طول عمر و درمان بسیاری از بیماری‌ها مثل سوختگی، سردرد و ناراحتی‌های گوارشی استفاده می‌شده است.
در حال حاضر، شواهد علمی کافی در مورد فواید خرفه وجود ندارد. با این حال، به نظر می‌رسد که می‌توان از آن برای درمان و پیشگیری از بیماری‌های مختلف استفاده کرد. در ادامه به تعدادی از مهم‌ترین خواص این گیاه اشاره می‌کنیم.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
بسیاری از ترکیبات موجود در خرفه دارای خواص آنتی‌اکسیدانی هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند به جلوگیری یا به تاخیر انداختن آسیب سلولی در بدن کمک کنند. در نتیجه، بسیاری از کارشناسان مصرف غذاهای حاوی آنها را برای کمک به مبارزه با بیماری‌ها پیشنهاد می‌کنند.
خرفه در مقایسه با اسفناج آلفا-توکوفرول (ویتامین E)، اسکوربیک اسید (ویتامین C) و بتا-کاروتن (پیش‌ساز ویتامین A) بیشتری دارد. این مواد مغذی همگی به پیشگیری و مبارزه با بیماری کمک می‌کنند. همچنین پلی‌ساکاریدها، ترکیبات فنولیک و آلکالوئیدهای شناسایی‌شده در این گیاه از خاصیت ضد سرطانی برخوردارند. با این حال، به اعتقاد محققان، قبل از اینکه مصرف خرفه به عنوان یک عامل ضد سرطان توصیه شود، به مطالعات بیشتری نیاز است.
کمک به سلامت رحم
یکی از خواص خرفه کم کردن مدت زمان و مقدار خونریزی رحم است. خرفه به دلیل اینکه میتواند از خونریزی رحم جلوگیری کند از دانه‌های آن می‌توان در بانوان در مدت قاعدگی برای جلوگیری از خونریزی شدید استفاده کرد.
خواص خرفه برای کبد
یکی از خواص خرفه این است که تخم خرفه خاصیت ضد کرم دارد و میتواند بیماری‌های کبد را درمان کند. متخصصان طب سنتی بر این باورند که برای تسکین مشکلات کبد می‌توان از برگ و ساقه سبزی خرفه استفاده کرد. برگ‌های خرفه برای افزایش و بهبود عملکرد کبد بسیار مفید و موثر هستند.
مفید برای دیابت
خرفه یکی از بهترین گیاهان دارویی برای دیابت است. از خواص خرفه می‌توان به تنظیم قند خون افراد دیابتی و کاهش تشنگی در آنها اشاره کرد. طبق تحقیقات و مطالعات اثر هیپوگلایسمیک پلی ساکاریدهای موجود در خرفه ثابت شده است.
دانه‌های خرفه برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تاثیر قوی‌‌تری در کاهش گلوکز ناشتا پلاسما و سطح سرمی انسولین نسبت به متفورمین دارند. دانه‌های خرفه با تاثیر بر ترشح انسولین به واسطه بستن کانال‌های K+/ATP و تأثیر بر دپولاریزاسیون غشا و ورود کلسیم موجب کاهش سطح قند خون می‌شوند.
همچنین خرفه میتواند موجب افزایش سطح GLP-1 (پپتید شبیه گلوبین-یک) شود که این GLP-1 از سلول‌های L روده‌است، ترشح می‌شود و از عملکرد‌های آن می‌توان به تقویت عملکرد سلول‌های بتا پانکراس، تنظیم ترشح انسولین و ممانعت از رهایی گلوکاگون اشاره کرد.
بنابراین یکی دیگر از روش‌هایی که سبزی خرفه میتواند بر تنظیم سطح قند خون موثر باشد افزایش سطح GLP-1 است. از سبزی خرفه می‌توانید در تهیه انواع سوپ و سالاد استفاده کنید. همچنین دانه و تخم خرفه برای پخت شیرینی‌های رژیمی نیز کاربرد دارد.
خواص خرفه در بارداری
خرفه یک گیاه قاعده آور است و موجب تشدید تداخلات رحمی می‌شود از همین رو به خانم‌های باردار توصیه می‌شود تا از مصرف گیاه خرفه پرهیز کنند، زیرا ممکن است موجب سقط جنین شود.
مفید برای مو
یکی دیگر از خواص خرفه کمک به جلوگیری از ریزش مو است. خرفه منبعی غنی از آهن است و با داشتن آهن میتواند سرعت ریزش موها را کاهش داده و از بروز طاسی مردانه ممانعت کند. خرفه حاوی آنتی اکسیدان‌های پرنفوذی است که از رسیدن آسیب به موهای حساس و شکننده جلوگیری می‌کنند و تاثیرات منفی و مضر رنگ مو و رنگساژ مو را کاهش می‌دهد و از موها محافظت می‌کند.
حفظ سلامت پوست
یکی دیگر از خواص خرفه درمان و رفع مشکلات پوستی است. برگ‌های گیاه خرفه حاوی ویتامین A هستند و به همین علت می‌توان از خرفه به عنوان یک گیاه دارویی با خاصیت طبیعی ضد التهاب یاد کرد که میتواند موجب رفع و درمان لک، جوش و آکنه پوست شود. گیاه خرفه همچنین میتواند موجب درمان چین و چروک پوست شده و به پوست طراوت وشادابی ببخشد. همچنین برای درمان التهاب ناشی از نیش زنبور عسل و گزش مار از خرفه به صورت موضعی استفاده کرد.
کمک به بهبود مشکلات معده
از دیگر خواص خرفه می‌توان به این مورد اشاره کرد که مصرف گیاه خرفه به صورت خام و یا پخته میتواند برای درمان و رفع رفلاکس معده ( ترش کردن معده)، درمان سوزش گلو و همچنین درمان زخم معده موثر و مفید خواهد بود.
درمان کم خونی
برگ‌های خرفه میتواند موجب کاهش فشار خون بالا شوند. خرفه حاوی اسیدچرب امگا۳ است، امگا۳ چربی است که در ماهی یافت می‌شود و موجب کاهش کلسترول و فشار خون می‌شود. گیاه خرفه جزء گیاهان ضد سرطان و ضد فشار خون است. خرفه حاوی مقادیر بالای ویتامین C است که این ویتامین نیز از عوامل ضد اکسید کننده‌ها و ضد عوامل سرطان زا است.
ترکیب عسل و خرفه
از عسل در درمان فشار خون، کم‌خونی، سرفه، ناراحتی‌های گلو و سینه استفاده می‌شود. از دیگر فواید این عسل کمک به جذب بهتر مواد غذایی، تقویت دستگاه گوارش و درمان مشکلات جهاز هاضمه است. عسل خرفه تاثیر مهمی در تقویت معده و حافظه دارد. از دیگر خواص عسل خرفه می‌توان به جلوگیری از عفونت در سراسر بدن و تسکین سیستم ایمنی بدن و داشتن خاصیت ضد میکروبی آن اشاره کرد. عسل خرفه انرژی‌زا است و موجب تقویت بدن شده و خون را نیز تصفیه می‌کند. مصرف دو قاشق غذاخوری به صورت روزانه از عسل خرفه میتواند به روند بهبود و تصفیه خون کمک کند.
اسیدهای چرب امگا 3
اگرچه خرفه به طور کلی چربی کمی دارد، بیشتر آن چربی از اسیدهای چرب تشکیل شده است. اسیدهای چرب برای انسان ضروری هستند، اما ما خودمان نمی توانیم آنها را تولید کنیم. بنابراین، ما باید آنها را از غذای رژیمی خود دریافت کنیم. خرفه سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است که می تواند به پیشگیری از بیماری های قلبی و سکته کمک کند. خرفه اسیدهای چرب بیشتری نسبت به هر سبزی برگ سبز دیگری دارد، که آن را به انتخابی عالی برای دریافت امگا 3 ضروری تبدیل می کند.
کمک به بهبود به آسم کمک کند
یک مطالعه نشان داد که خرفه به درمان آسم کمک می کند. در مقایسه با درمان های معمولی، خرفه منجر به بهبود عملکرد ریوی در بیماران مبتلا به آسم شد. اگرچه این فقط یک مطالعه است، اما نتایج امیدوارکننده است!
طریقه مصرف سبزی خرفه
از سبزی خرفه می‌توان در پخت و پز استفاده کرد. سبزی خرفه را می‌توان برای پخت سوپ‌ها، خورش‌ها و تهیه سالا‌د‌ها مورد استفاده قرار داد. اضافه کردن خرفه به خوراک گوشت میتواند طعم بهتری را به گوشت دهد. از دیگر روش‌های استفاده از خرفه افزودن این سبزی به خمیر و تهیه نان‌های خوش طعم است. از خرفه می‌توان عسل خرفه، دمنوش لاغری خرفه و چای خرفه نیز تهیه کرد.علاوه بر استفاده از گیاه خرفه در پخت و پز، طب سنتی از خرفه برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌کند.
عوارض جانبی خرفه
سبزی خرفه در کنار خواص و فواید بی‌نظیری که برای بدن دارد، مضراتی نیز ممکن است داشته باشد. خرفه حاوی اگزالات است و به دلیل داشتن اگزالات ممکن است موجب بروز سنگ کلیه شود و به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که مبتلا به سنگ کلیه هستند از مصرف خرفه پرهیز کنند زیرا ممکن است سبب تشدید سنگ کلیه شود. از دیگر عوارضی که اگزالات میتواند سبب شود جلوگیری از جذب مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم است.
برای از بین بردن اگزالات موجود در سبزی خرفه می‌توانید آن را با ماست مصرف کنید و راه دیگر برای از بین بردن اگزالات موجود در خرفه، جوشاندن سبزی خرفه نیز راه مناسبی است. همچنین با توجه به خاصیت قاعده‌آوری خرفه مصرف آن برای خانم‌های باردار مضر است و خطر سقط جنین وجود دارد.
فوابد خرفه برای لاغری
یکی دیگر از خواص خرفه تاثیر آن در کاهش وزن سریع و لاغری است. خرفه دارای کالری بسیاری کمی است و برای قرار گرفتن در رژیم لاغری ماده غذایی بسیار مناسبی است.
خرفه علاوه بر کم کالری بودن سرشار از مواد مغذی و فیبر است. فیبر موجود در خرفه موجب کاهش اشتها و در نتیجه جلوگیری از پر خوری و کم کردن کالری مصرفی می‌شود و از این طریق به کاهش وزن و لاغری کمک می‌کند. خرفه حجم زیادی از معده را پر می‌کند و از اضافه وزن جلوگیری می‌کند. برای بهره‌مندی از این خواص می‌توانید از دمنوش خرفه تهیه شده با خرفه خشک استفاده کنید.
با وجود آنکه خرفه در لاغری تاثیر دارد، اما نمی‌توان تنها با مصرف این سبزی به وزن ایده آل رسید؛ به همین دلیل نیاز است که از یک رژیم لاغری اصولی پیروی کنید. یک رژیم لاغری اصولی نه‌تنها به رژیم غذایی شما توجه می‌کند، بلکه به شما ورزش مناسب و تحرک نیز ارائه می‌دهد که بتوانید وزن خود را کاهش دهید و در کنار آن، سلامتی خود را حفظ نمایید.
