این افراد در دستکاری احساسات دیگران ماهرند!
افراد حرفه ای در کنترل احساسات دیگران: مرز باریکی میان هوش هیجانی و دستکاری عاطفی وجود دارد. درک این تفاوت حیاتی است. افراد با هوش هیجانی بالا از درک احساسات برای ایجاد روابط قوی‌تر و هدایت موقعیت‌های اجتماعی بهره می‌برند، اما دستکاری‌کنندگان همین توانایی را در جهت منافع شخصی خود به کار می‌گیرند، معمولاً به بهای آسیب زدن به دیگران.
اما چطور می‌توان چنین افرادی را شناخت؟ در این مطلب به بررسی افراد حرفه ای در کنترل احساسات دیگران خواهیم پرداخت.
افراد حرفه ای در کنترل احساسات دیگران
در ادامه، به هفت نشانه مهم اشاره می‌کنیم که می‌تواند شما را در شناسایی یک دستکاری‌کننده ماهر یاری کند. دانستن این علائم، قدرت تصمیم‌گیری آگاهانه‌تری را در زندگی شخصی و حرفهای به شما می‌دهد. فراموش نکنید: آگاهی، نخستین گام برای حفظ مرزهای عاطفی سالم است. مهمترین افراد حرفه ای در کنترل احساسات دیگران عبارتند از:
استاد ارتباطات غیرکلامی‌اند
در تعاملات انسانی، فقط کلمات مهم نیستند، بلکه نحوه بیان آن‌ها نیز اهمیت دارد. دستکاری‌کنندگان به‌خوبی این را می‌دانند و از نشانه‌های ظریف غیرکلامی مثل زبان بدن، تماس چشمی و حالت‌های چهره برای القای احساسات دلخواه به طرف مقابل استفاده می‌کنند.
مثلاً یک تماس چشمی طولانی‌تر از حد معمول یا لمس اطمینان‌بخش روی بازو می‌تواند حس اعتماد و صمیمیت کاذب ایجاد کند. این ابزارها برای جلب همدلی یا کسب نفوذ عاطفی به کار می‌روند.
در این مواقع، بهتر است به حس درونی خود توجه کنید. اگر رفتار کسی به‌نوعی حس ناخوشایندی در شما ایجاد می‌کند، احتمالاً حق با شماست.
همیشه خود را قربانی نشان می‌دهند
شاید شما هم با چنین افرادی برخورد کرده باشید؛ کسانی که در هر موقعیتی نقش قربانی را بازی می‌کنند. مثلاً همکاری داشتم به نام مارک که همیشه خود را بی‌گناه و مظلوم نشان می‌داد. اگر پروژه‌ای شکست می‌خورد، مسئولیت آن را نمی‌پذیرفت و دیگران را مقصر می‌دانست.
این الگو رفتاری یکی از شگردهای رایج در دستکاری عاطفی است. آن‌ها با نمایش مداوم نقش قربانی، توجه را از خطاهای خود منحرف کرده و همدلی و حمایت دیگران را جلب می‌کنند.
دفعه بعد اگر با فردی روبه‌رو شدید که همیشه در حال نالیدن از سختی‌ها و بی‌عدالتی‌هاست، اندکی فاصله بگیرید و نگاه دقیق‌تری به واقعیت بیندازید.
پیوسته در پی شنیدن تعریف و تمجید هستند
افراد دستکار معمولاً با تحقیر خود یا بیان طنزآمیز از کاستی‌های‌شان، به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که شما ناخواسته به تمجید از آن‌ها بپردازید. این رفتار که به “ماهی‌گیری برای تعارف” شناخته می‌شود، نوعی تاکتیک روانی است.
تحقیقات نشان داده‌اند که چنین افرادی معمولاً عزت نفس پایین و گرایش به خودشیفتگی دارند. بنابراین اگر کسی مدام خودش را دست کم می‌گیرد و به دنبال تأیید شماست، مراقب باشید که این فقط یک بازی عاطفی برای جلب توجه و قدرت نباشد.
از احساس گناه به عنوان ابزار استفاده می‌کنند
یکی دیگر از شیوه‌های رایج در دستکاری عاطفی، ایجاد حس گناه در دیگران است. این افراد مهارت خاصی در متهم کردن دیگران به اشتباهاتی دارند که شاید اصلاً رخ نداده باشد.
عباراتی مانند “اگر واقعاً برات مهم بود…” یا “تو همیشه باعث می‌شی که من احساس بدی داشته باشم…” نمونه‌هایی از این روش هستند. آن‌ها تلاش می‌کنند مسئولیت احساسات خود را بر دوش شما بیندازند تا کنترل بیشتری بر رفتار شما داشته باشند.
در برابر چنین تاکتیک‌هایی، ضروری است که مرزهای خود را حفظ کنید و از «نه» گفتن نترسید.
از سکوت به عنوان سلاح استفاده می‌کنند
رفتار بی‌صدا یا نادیده گرفتن عمدی، یکی از روش‌های رایج برای مجازات عاطفی است. زمانی که یکی از دوستانم پس از اختلاف نظری کوچک، به‌کلی ارتباطش را با من قطع کرد، به‌وضوح متوجه شدم که این یک ابزار برای فشار روانی است.
سکوت در این شکل، نه نشانه بلوغ بلکه ابزاری برای تنبیه، القای احساس گناه و وادار کردن طرف مقابل به تسلیم است. اگر کسی با سکوت شما را آزار می‌دهد، این نشانه‌ای از سوءاستفاده عاطفی است. اجازه ندهید این رفتار عزت نفس شما را خدشه‌دار کند.
حرفهای شما را تحریف می‌کنند
دستکاری‌کنندگان در تغییر معنای صحبت‌های شما تبحر دارند. آن‌ها حرف‌ها را از بستر اصلی‌شان جدا کرده و به شکلی بازگو می‌کنند که به نفع خودشان باشد.
این رفتار نه تنها باعث سردرگمی می‌شود، بلکه می‌تواند احساس اعتماد به حافظه یا قضاوت خودتان را هم خدشه‌دار کند. اگر احساس می‌کنید کسی مدام حرفهای شما را تغییر می‌دهد یا طوری جلوه می‌دهد که منظورتان نبوده، هوشیار باشید.
اعتماد به نفس شما را تضعیف می‌کنند
یکی از اهداف نهایی افراد دستکار، گرفتن اعتماد به نفس از دیگران است. آن‌ها با بی‌اهمیت جلوه دادن موفقیت‌های شما، نادیده گرفتن نظرات‌تان یا انتقادهای دائمی، تلاش می‌کنند شما را نسبت به خودتان دچار تردید کنند.
این کار آن‌ها تصادفی نیست؛ با کاهش عزت نفس شما، نفوذ و قدرت بیشتری بر شما پیدا می‌کنند. در برابر این رفتارها بایستید. کسی که باعث می‌شود شما احساس بی‌ارزشی کنید، جایی در زندگی‌تان ندارد.
سخن پایانی
روابط انسانی پیچیده‌اند و دستکاری عاطفی تنها یکی از جنبه‌های این پیچیدگی است. هدف این مقاله، ترساندن یا بدبین کردن شما نیست؛ بلکه کمک به افزایش آگاهی‌تان برای شناسایی نشانه‌هاست.
براساس مطالعات، افرادی که توانایی شناسایی دستکاری عاطفی را دارند، کمتر در دام آن گرفتار می‌شوند. این دانش به شما کمک می‌کند تا از خود محافظت کرده، مرزهای سالم‌تری تعریف کرده و تصمیمات آگاهانه‌تری در تعاملات انسانی بگیرید.
یادتان باشد: درک، اولین گام به‌سوی توانمندسازی است. دانش، قدرت است.
