همه آنچه که تاکنون درباره گوجه فرنگی نمی دانستید!

گوجه فرنگی که نام علمی آن «Solanum lycopersicum» است، گیاهی از تیره شب بو است. بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است. گوجه فرنگی اغلب به عنوان یک سبزی دسته بندی می شود، اگرچه از نظر فنی یک میوه است. لیکوپن نوع آنتی اکسیدانی که فواید زیادی از جمله کاهش خطر بیماری قلبی و سرطان دارد، یکی از منابع اصلی در گوجه فرنگی است. در این مطلب کوتاه مطالبی جالب درباره تاریخ شناخت این سبزی، نحوه نگهداری، مصرف و دیگر نکات مرتبط به آن و همچنین فواید گوجه فرنگی می پردازیم. با چشمک همراه باشید.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره دوریان،میوه بزرگ زرد و پوست خاردار

تاریخچه گوجه فرنگی

منشا کشت گوجه فرنگی به آزتک ها برمی گردد که در 700 سال قبل از میلاد می زیستند. به همین دلیل اعتقاد بر این است که گوجه فرنگی بومی قاره آمریکا است. گوجه فرنگی تا قرن شانزدهم برای اروپایی ها ناشناخته بود، به سرعت در غذاهای سراسر اروپای جنوبی پذیرفته شد. با این حال، انگلیسی ها گوجه فرنگی را به دلیل زیبایی آن تحسین می کرد، اما معتقد بودند که گوجه فرنگی سمی است.

در دهه 1500، غذاهای پر اسید، مانند گوجه فرنگی، منجر به مسمومیت با سرب و مرگ شد، زیرا اکثر خانواده های ثروتمند اروپایی از ظروف کنسرو شده با محتوای سرب بالا به عنوان بشقاب شام استفاده می کردند. از آنجایی که فقرا در بشقاب های چوبی غذا می خوردند با چنین مشکلی مواجه نمی شدند، گوجه فرنگی در این سال ها به میزان بالایی توسط فقرا مصرف می شد.

با مهاجرت دسته جمعی از اروپا به آمریکا در دهه 1800، ترکیب فرهنگ ها باعث شد که گوجه فرنگی در اروپا نیز رواج یابد. پس از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب، گوجه فرنگی در ابتدا به عنوان یک گیاه زینتی در سراسر جهان گسترش یافت و سپس برای اولین بار به دستور اصلی پیتزا، توسط ایتالیایی ها تبدیل شد.

ارزش غذایی گوجه فرنگی

فواید گوجه فرنگی بی شمار است. 100 گرم گوجه فرنگی 18 کالری دارد. 1 گوجه فرنگی (110 گرم) 20 کالری دارد. 100 گرم گوجه فرنگی حاوی 3.89 گرم کربوهیدرات، 0.88 گرم پروتئین، 0.2 گرم چربی، 1.2 گرم فیبر است.

گوجه دارای محتوای آب حدود 95 درصد است. 5  درصد باقیمانده گوجه فرنگی عمدتاً حاوی کربوهیدرات و فیبر است. یک گوجه فرنگی متوسط، حدود 120 گرم، حاوی 22 کالری است. گوجه فرنگی به دلیل کالری کم و تقریباً صفر چربی، یکی از سبزیجات مورد توجه در رژیم های لاغری است و حدود 2 گرم تفاله دارد. بیشتر فیبر موجود در گوجه فرنگی (87%) به صورت تفاله نامحلول به شکل همی سلولز، سلولز و لیگنین است. گوجه فرنگی تازه دارای کربوهیدرات کم 4 درصد است. محتوای کربوهیدرات آن عمدتاً از قندهای ساده و فیبر نامحلول تشکیل شده است.

گوجه فرنگی منبع ویتامین ها و مواد معدنی مختلف مانند ویتامین C، پتاسیم، ویتامین K، ویتامین A، کلسیم، آهن و فولات است. حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند ویتامین ها و مواد معدنی، لیکوپن، بتا کاروتن، نارینژنین، اسید کلروژنیک است. گوجه فرنگی رنگ خود را از سنتز کلروفیل و کاروتنوئیدها می گیرد. هنگامی که فرآیند رسیدن شروع می شود، کلروفیل (سبز) شکسته می شود و کاروتنوئیدها (قرمز) سنتز می شوند.

لیکوپن به گوجه فرنگی بو، رنگ و عطر بی نظیری می دهد. لیکوپن فراوان ترین کاروتنوئید در گوجه فرنگی رسیده است و به مقدار زیاد در پوست گوجه فرنگی یافت می شود. مقدار لیکوپن در محصولات گوجه فرنگی فرآوری شده به طور کلی بیشتر از گوجه فرنگی تازه است. از آنجایی که سایر غذاهای موجود در رژیم غذایی می توانند تاثیر زیادی بر جذب لیکوپن داشته باشند، مصرف آن با چربی می تواند جذب را تا 4 برابر افزایش دهد. اگرچه محصولات گوجه فرنگی فرآوری شده دارای لیکوپن بیشتری هستند، توصیه می شود تا حد امکان از گوجه فرنگی تازه و کامل استفاده کنید.

فواید گوجه فرنگی چیست؟

1. گوجه فرنگی خطر حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری های قلبی عروقی که شایع ترین علل مرگ زودرس هستند را کاهش می دهد. مطالعات روی مردان میانسال نشان می دهد که سطوح پایین لیکوپن و بتاکاروتن خطر حمله قلبی و سکته را افزایش می دهد. گفته می شود مکمل لیکوپن در کاهش کلسترول LDL موثر است. علاوه بر این، فرآورده های گوجه فرنگی می توانند با داشتن اثر محافظتی بر لایه داخلی رگ های خونی، خطر لخته شدن خون را کاهش دهند.

2.خطر رشد کنترل نشده سلول های غیرطبیعی را با گسترش بیش از حد طبیعی آنها و حمله به سایر نقاط بدن یعنی خطر ابتلا به سرطان کاهش می دهد. مصرف گوجه فرنگی خطر ابتلا به سرطان پروستات، ریه و معده را کاهش می دهد. ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در گوجه فرنگی از تشکیل و تکثیر سلول های سرطانی جلوگیری می کند.

3.ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات آنتی اکسیدانی موجود در گوجه فرنگی، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و از مقاومت بدن در برابر بیماری ها حمایت می کند.

4.گوجه فرنگی، سرشار از لیکوپن و سایر ترکیبات گیاهی، به محافظت از پوست در برابر اثرات مضر آفتاب کمک می کند. از آنجایی که حاوی درصد بالایی از آب است، به مرطوب کردن پوست کمک می کند، از درخشندگی آن محافظت می کند و از آن حمایت می کند تا شاداب تر به نظر برسد.

گوجه فرنگی چگونه پرورش می یابد؟

این سبزی عاشق گرما و آفتاب است که از دانه به نهال تبدیل می شود. دمای مناسب برای کاشت بذر، معمولاً از ابتدای فصل بهار، 13 تا 15 درجه است. اگرچه می توان آن را به صورت بوته در هر منطقه ای پرورش داد. اما آب و هوای مدیترانه ای ترجیح داده می شود. بوته هایی که در مناطقی با آب و هوای مناسب رشد می کنند، سپس به مناطق دیگر فرستاده می شوند. بوته های کاشته شده در اواسط خرداد و در سراسر ماه تیر شروع به تولید گوجه فرنگی در 60-80 روز می کنند.

گوجه فرنگی در چه فصلی مصرف می شود؟

مشخص است که گوجه فرنگی های برداشت شده در تیر، مرداد و شهریور به طور طبیعی در این ماه ها مصرف می شود. گوجه فرنگی هایی که در ماه های دیگر در بازارها یافت می شوند، محصول گلخانه ای هستند. مانند هر سبزی و میوه ای توصیه می شود که مصرف گوجه فرنگی در فصل باشد. گوجه فرنگی که یکی از پرمصرف ترین سبزیجات در سراسر جهان است.

تولید گوجه فرنگی در چین به تنهایی 24 درصد از گوجه فرنگی تولید شده در جهان را تشکیل می دهد. گوجه فرنگی در زمان رسیدن گازی به نام اتیلن تولید می کند و از گاز اتیلن مصنوعی برای تولید گوجه فرنگی هایی استفاده می شود که قبل از فصل برداشت می شوند یا در گلخانه قرمز رشد می کنند. این امر توسعه طعم طبیعی را متوقف می کند و طعم را کاهش می دهد. علاوه بر این، از آنجایی که بر تشکیل لیکوپن تأثیر می گذارد، که به گوجه فرنگی رنگ قرمز می دهد، فواید آن برای سلامتی نیز کاهش می یابد.

در انتخاب گوجه فرنگی به چه نکاتی باید توجه کرد؟

گوجه فرنگی یکی از مهم ترین و پر مصرف ترین سبزیجات در آشپزخانه است. انتخاب سبزیجات مناسب که در طول سال در بازارها یا سبزی فروشی ها موجود است، هم از نظر طعم و هم از نظر سلامتی غذا مهم است. هنگام انتخاب گوجه فرنگی، اولین چیزی که باید در نظر بگیرید ظاهر آن است.

گوجه فرنگی های قرمز روشن بدون لکه و کبودی باید ترجیح داده شوند. گوجه فرنگی پژمرده احتمالاً از نظر طعم ضعیف است. هر گونه تغییر رنگ روی آن، حتی یک نقطه سیاه کوچک، می تواند نشانه ای از پوسیدگی پنهان در داخل باشد. دوم اینکه یک گوجه فرنگی خوب باید به اندازه کافی سفت باشد که در مقابل فشار مقاومت کند. هنگام فشار دادن با دست باید سفت باشد و هیچ جا نرم نباشد. نواحی نرم به زودی شروع به پوسیدگی می کنند و عمر مفید گوجه فرنگی را کوتاه می کند.

در نهایت از خرید گوجه فرنگی بدون بو خودداری کنید، زیرا گوجه فرنگی دارای بوی خاصی است. برای اطمینان از اینکه گوجه فرنگی خوبی دریافت می کنید، باید آن را بردارید، بو کنید و آن را بررسی کنید، از خرید گوجه فرنگی در پوشش پلاستیکی خودداری کنید.

چگونه گوجه فرنگی را نگهداری کنیم؟

برای نگهداری بهره برداری بیشتز از فواید گوجه فرنگی باید آنها را تازه و سالم مصرف نمود. نحوه نگهداری آنها به طور طبیعی در خانه، آسان است. گوجه سبز خریداری شده نابالغ را می توان با چیدن آنها در یک ردیف در یک کیسه کاغذی در جای خشک و خنک نگهداری کرد. گوجه فرنگی هایی که به شکل رسیده خریداری می شوند را می توان برای مدت کوتاهی در جعبه مقوایی یا سینی در محلی که در دمای اتاق در معرض نور خورشید قرار نگیرد به گونه ای که به یکدیگر برخورد نکنند نگهداری کرد.

یخچال مکانی ایده آل برای نگهداری گوجه فرنگی قرمز است. گوجه فرنگی های رسیده و رنگ قرمز تیره را می توان چند روز در یخچال نگهداری کرد. سالم ترین راه برای نگهداری گوجه فرنگی برای مدت طولانی انجماد عمیق است. بعد از اینکه پوست گوجه های خریداری شده پوست گرفته شد، می توان آن ها را ریز خرد کرد و در کیسه فریزر گذاشت و در فریزر قرار داد.

بیشتر بخوانید: فواید پوست سیر برای سلامتی که قطعاً از آن بی خبرید!

فواید گوجه فرنگی

چگونه گوجه فرنگی بپزیم؟

صرف نظر از نحوه مصرف، توصیه می‌شود هنگام پخت گوجه‌فرنگی برای بهره وری بیشتر از فواید گوجه فرنگی، پوست آن را جدا نکنید، زیرا پوست کندن پوست باعث کاهش ترکیبات مفید آن می‌شود. اگر در هنگام پخت و پز از روغن هایی مانند روغن زیتون فرابکر استفاده شود، جذب لیکوپن که یک آنتی اکسیدان بسیار مهم است، افزایش می یابد. توصیه می شود با حرارت ملایم بپزید تا رنگ گوجه فرنگی کمرنگ نشود. در طول پخت و پز می توان از ادویه جات به جای نمک نیز استفاده کرد که باعث تسریع سوخت و ساز بدن می شود.

چه چیزی با گوجه فرنگی خوب است؟

گوجه فرنگی را می توان به صورت تازه یا پخته مصرف کرد. می توان از آن در سالاد شپرد با خیار، پیاز، جعفری و روغن زیتون استفاده کرد. سالاد شپردز که مخصوصا برای غذاهای گوشتی استفاده می شود یکی از پرطرفدارترین انواع سالاد است. می توان آن را سوپ درست کرد و با چدار سرو کرد.

سوپ گوجه فرنگی که تقریبا برای همه غذاهای اصلی مناسب است، یکی از سوپ های مورد علاقه کودکان است. گوجه فرنگی که همراه با گوشت و مرغ نیز استفاده می شود، خاصیت خوش طعمی دارد.

بیشتر بخوانید: وقتی توت فرنگی می خورید چه اتفاقی در بدن شما می افتد؟