داستان عجیب محاکمه پاپ فرموسوس و آوردن جسد پوسیده اش در دادگاه!
محاکمه پاپ فرموسوس: تاریخ پاپی‌های واتیکان پر از داستان‌های عجیب است، اما شاید هیچ داستانی به اندازه‌ی محاکمه جسد پاپ فرموسوس (Pope Formosus) حیرت‌انگیز نباشد!
در سال 897 میلادی، پاپ فرموسوس یا فورموزوس که مدتی از مرگش گذشته بود، نبش قبر شد تا در دادگاهی موسوم به محاکمه جسد قضاوت شود! جسد او را روی یک صندلی نشاندند و لباس پاپی را تنش کردند، سپس او را به خیانت متهم کردند. نتیجه دادگاه؟ گناهکار! جسدش را از لباس پاپی بیرون آوردند و به رودخانه انداختند! در ادامه این مطلب با محاکمه پاپ فرموسوس آشنا خواهید شد.
پاپ فرموسوس که بود؟
فرموسوس در سال 816 میلادی در رم یا حومه‌ی آن متولد شد. او یک روحانی برجسته و دیپلماتی کارکشته بود که در دوران خود به مقام‌های بالای کلیسایی رسید. او به عنوان اسقف پورتو، به مأموریت‌های دیپلماتیک مهمی فرستاده شد و حتی به بلغارستان و فرانسه رفت تا اختلافات کلیسایی را حل کند. اما همین موفقیت‌ها بعدها برایش دردسرساز شد.
در دوران او، میان امپراتوران روم مقدس و پاپ‌ها بر سر قدرت درگیری شدیدی وجود داشت. فرموسوس در میانه‌ی این کشمکش‌ها قرار گرفت و دشمنانی پیدا کرد. سرانجام، در سال 891 میلادی، به عنوان پاپ انتخاب شد و بر مسند قدرت نشست. اما دوران پاپی او کوتاه بود، زیرا دشمنانش برای نابود کردن اعتبار او نقشه کشیده بودند!
محاکمه پاپ فرموسوس
فرموسوس در سال 896 میلادی درگذشت و جانشین او، پاپ بونیفاس ششم، فقط 15 روز حکومت کرد. پس از او، پاپ استفان ششم (VII) به قدرت رسید، کسی که از دشمنان سرسخت فرموسوس بود. در اقدامی بی‌سابقه، استفان تصمیم گرفت تا پاپ قبلی را پس از مرگ محاکمه کند!
در ژانویه 897، جسد متعفن فرموسوس از قبر بیرون کشیده شد و لباس پاپی بر تنش کردند. او را روی تخت قضاوت نشاندند و یک کشیش به عنوان مدافع او منصوب شد! اما همان‌طور که انتظار می‌رفت، دادگاه بیشتر به یک نمایش وحشتناک شبیه بود تا یک محاکمه‌ی عادلانه.
استفان ششم شخصاً اتهامات را مطرح کرد و با فریاد اعلام کرد که فرموسوس صلاحیت پاپ شدن را نداشت و قوانین کلیسا را نقض کرده است.
استفان ششم به جسد می‌گوید: “هنگامی که اسقف منطقه پورتو بودید، چرا با جاه طلبی سلطنتی جهانی رومی را غصب کردید
از آنجا که جسد توانایی پاسخگویی نداشت (!)، مدافع او نیز نمی‌توانست دفاع مؤثری ارائه دهد. در نهایت، دادگاه او را گناهکار شناخت.
به این ترتیب فورموسوس به دروغگویی و انحراف مقام پاپی به انجام امور خلاف قانون شرع محکوم شد و همچنین محکوم بود به اینکه به عنوان یک فرد غیر روحانی مقام اسقفی را غصب کرده.
عاقبت جسد فرموسوس چه شد؟
پس از صدور حکم، اقدامات عجیبی صورت گرفت:
سرانجام، جسد مقصر شناخته شد. می‌گویند، پس از اینکه جسد از جامه پاپ او جدا شد، استفان سه انگشت دست راست او را که در زندگی به عنوان برکت از آن استفاده کرده بود، قطع کرد و بعداً رسماً همه اعمال و دستورات فورموزوس را باطل کرد. لباسهای پاپی را از تنش درآوردند. جسد را روی یک برانکارد کشیدند و در خیابان‌ها گرداندند.
سرانجام جسد در گورستان بیگانگان دفن شد. و در نهایت دوباره جسد از خاک بیرون آورده شد و با بستن وزنه به آن به بستر رودخانه تیبر انداختند شد.
اما این اقدام عجیب و بی‌سابقه باعث خشم مردم شد.
بسیاری از مردم رم از این بی‌حرمتی به پاپ مرده به خشم آمدند. در همان سال، استفان ششم توسط شورشیان دستگیر و در زندان انداخته شد. چندی بعد، او را در زندان خفه کردند!
پس از مرگ استفان، پاپ‌های بعدی تلاش کردند تا این لکه‌ی ننگ را پاک کنند. در سال 898، پاپ جان نهم تصمیم گرفت که حکم دادگاه جسد را باطل کند و دستور داد که بقایای پاپ فرموسوس را از رودخانه بیرون آورده و با لباسهای پاپی در کلیسای سن پیترو دفن کنند. در سال ۸۹۸، ژان نهم هم احکام دادگاه جسد را باطل اعلان کرد، هفت کاردینال درگیر در دادگاه جسد را تکفیر کرد و هرگونه دادرسی در آینده برای یک جسد را ممنوع کرد.
با این حال، پاپ سرجیوس سوم (۹۰۴–۹۱۱)، که به عنوان اسقف و یکی از دو قاضی مشترک در دادگاه جسد شرکت کرده بود، احکام جان نهم را لغو و مجدداً محکومیت فورموزوس را تأیید کرد.
چرا این محاکمه رخ داد؟
ماجرای محاکمه‌ی جسد در اصل نتیجه‌ی اختلافات سیاسی و کلیسایی بود. در آن زمان، کلیسا و امپراتوری روم مقدس بر سر قدرت رقابت داشتند و انتخاب یک پاپ می‌توانست آینده‌ی سیاسی یک کشور را تغییر دهد. فرموسوس در طول زندگی خود از برخی امپراتوران حمایت کرده بود که دشمنانش نمی‌توانستند او را ببخشند. پاپ استفان ششم که متحد جناح مخالف بود، تلاش کرد تا با این نمایش هولناک، مشروعیت فرموسوس را از بین ببرد.
در نهایت باید گفت که اگرچه محاکمه‌ی جسد یکی از تاریک‌ترین و عجیب‌ترین وقایع تاریخ پاپی است، اما در نهایت، تلاش استفان ششم نتیجه‌ای نداشت. فرموسوس پس از مرگش همچنان مورد احترام بود و در مقابل، استفان ششم به عنوان یکی از رسواترین پاپ‌های تاریخ شناخته شد.
