چای کیسه ای: نوشیدن چای همیشه بهعنوان یکی از آرامبخشترین و سالمترین عادتهای روزمره شناخته شده است؛ اما پژوهشهای جدید نشان میدهند که برخی از کیسههای چای محبوب میتوانند انسان را در معرض مقدار نگرانکنندهای از ریزپلاستیکها و نانوپلاستیکها قرار دهند.
طبق نتایج این تحقیق، خیساندن چای داخل کیسههایی که از پلاستیک ساخته شدهاند، میتواند میلیاردها ذرهٔ ریزپلاستیک را وارد هر فنجان چای کند؛ موضوعی که نگرانیها دربارهٔ پیامدهای آن بر سلامت انسان را افزایش داده است.
دانشمندان میگویند مشکل اصلی، مواد اولیهٔ ساخت کیسههای چای است؛ موادی مثل پلیپروپیلن یا نایلون که در آب داغ تجزیه شده و ذرات بسیار ریز پلاستیک را آزاد میکنند؛ ذراتی که نهایتاً وارد بدن انسان میشوند.
شاید بپسندید: چیستان: آن چیست که اگر گریه کند میمیرد؟
چای کیسه ای زیر ذرهبین پژوهشگران
این یافتهها نتیجهٔ کار میکروبیولوژیستهای دانشگاه خودمختار بارسلونا (UAB) در اسپانیا است. آنها بررسی کردند که سه نوع کیسهٔ چای تجاری چه مقدار پلاستیک آزاد میکنند و این ذرات چگونه با سلولهای انسانی تعامل دارند.
این پژوهش در سال ۲۰۲۴ در مجلهٔ Chemosphere منتشر شده است.
سه نوع مادهٔ مورد بررسی عبارت بودند از:
پلیپروپیلن
نایلون-۶
سلولز
طبق نتایج:
کیسههای حاوی پلیپروپیلن حدود ۱.۲ میلیارد ذرهٔ پلاستیکی در هر میلیلیتر چای آزاد کردند.
کیسههای سلولزی حدود ۱۳۵ میلیون ذره آزاد کردند.
کیسههای حاوی نایلون-۶ حدود ۸.۱۸ میلیون ذره در هر قطره چای آزاد کردند.
این ریزذرات آنقدر کوچک هستند که میتوانند از سدهای بیولوژیکی بدن عبور کنند، حتی به جریان خون برسند.
برای بررسی رفتار این ذرات در بدن، پژوهشگران ذرات پلاستیکی را رنگآمیزی کرده و آنها را در معرض سلولهای رودهٔ انسان قرار دادند. تنها در مدت ۲۴ ساعت مشاهده شد که پلاستیکها توسط نوعی از سلولهای گوارشی جذب شدهاند؛ سلولهایی که مسئول تولید مخاط رودهاند. در برخی نمونهها پلاستیکها حتی به هستهٔ سلولی یعنی محل ذخیرهٔ DNA راه یافته بودند.
پلاستیک کیسهٔ چای چگونه بر سلامت انسان اثر میگذارد؟
این یافتهها نشان میدهد که مخاط دستگاه گوارش میتواند نقش مهمی در ورود پلاستیکها به بدن داشته باشد.
وقتی نانوپلاستیکها وارد بدن شوند، احتمالاً میتوانند:
از طریق خون به اندامهای گوناگون منتقل شوند
به میتوکندری (بخش تولید انرژی سلول) آسیب بزنند
حتی روی DNA تأثیر بگذارند
دانشمندان همچنین تأکید میکنند که کیسههای چای تنها یکی از مسیرهای ورود ریزپلاستیکها هستند.
بستهبندی مواد غذایی، ظروف پلاستیکی آشپزخانه و ظروف یکبارمصرف نیز هنگام تماس با حرارت یا اصطکاک، ذرات مشابهی آزاد میکنند.
درخواست برای قوانین سختگیرانهتر
برای انجام این پژوهش، تیم UAB از فناوریهای بسیار پیشرفته استفاده کرده است؛ از جمله:
میکروسکوپ الکترونی
تحلیل مادونقرمز
رهگیری نانوذرات
این ابزارها به آنها کمک کرد میزان آلودگی پلاستیکی را با دقت بسیار بالا اندازهگیری کنند.
پژوهشگران معتقدند که این نتایج باید به وضع قوانین سختگیرانهتر در حوزهٔ موادِ در تماس با غذا منجر شود:
«یافتههای این پژوهش باید سیاستهای نظارتی را برای کاهش آلودگی پلاستیکی و محافظت از سلامت عمومی هدایت کند.»
به گفتهٔ داودر (یکی از دانشمندان)، این نتایج باید دولتها را به سمت حذف تدریجی پلاستیکهای یکبارمصرف و جایگزینی آنها با مواد ایمنتر در محصولاتی مثل کیسهٔ چای سوق دهد.
با این حال او تأکید میکند که ریزپلاستیکها آنقدر در محیط پخش شدهاند که حذف کامل آنها کاری بسیار دشوار خواهد بود.
فعلاً پژوهشگران توصیه میکنند:
بهتر است مصرفکنندگان محتاط باشند و از گزینههای ایمنتر استفاده کنند مثل:
چای سُرخریخته (بدون کیسه)
کیسههای چای کاملاً زیستتخریبپذیر
تا زمانی که تولیدکنندگان از مواد بیخطرتر استفاده کنند.
