داروهای افزایش دهنده فشار خون: اگر شما هم جزو افرادی هستید که با مشکل فشار خون بالا دست و پنجه نرم می‌کنید، باید بدانید کنترل این بیماری تنها به مصرف داروهای تجویزی پزشک محدود نمی‌شود. بسیاری از داروهای ظاهراً بی‌خطر، مکمل‌ها و حتی برخی داروهای گیاهی می‌توانند سطح فشار خون را بالا ببرند و تلاش شما برای کنترل بیماری را بی‌اثر کنند. آگاهی از این داروها، اولین گام برای حفظ سلامت قلب و عروق است.
چرا آگاهی از ترکیب داروها اهمیت دارد؟
در نگاه اول، ممکن است فکر کنید تنها داروهایی که مستقیماً برای درمان فشار خون تجویز می‌شوند اهمیت دارند، اما واقعیت این است که بسیاری از داروهای روزمره، از قرص‌های ضد درد گرفته تا مکمل‌های انرژی‌زا، می‌توانند با مکانیسم‌های مختلف باعث افزایش فشار خون یا تداخل با داروهای ضد فشار خون شوند.
بنابراین، همیشه پیش از مصرف هر داروی جدید، چه نسخه‌ای و چه بدون نسخه، با پزشک یا داروساز مشورت کنید. خواندن دقیق برچسب داروها نیز بسیار حیاتی است. بر روی بسیاری از داروهای بدون نسخه هشدارهایی درج می‌شود با مضمون:
«در صورت ابتلا به فشار خون بالا، پیش از مصرف با پزشک مشورت کنید.» این هشدارها را جدی بگیرید، به‌ویژه اگر دارو حاوی سدیم، کافئین یا مواد محرک باشد.
سدیم پنهان در داروها؛ دشمن خاموش بیماران قلبی
سدیم تنها در نمکدان سفره وجود ندارد! بسیاری از داروهای جوشان، مسکن‌ها یا مکمل‌های محلول در آب حاوی مقادیر قابل توجهی سدیم هستند. این سدیم اضافی به‌مرور باعث احتباس آب در بدن و افزایش فشار خون می‌شود.
بیماران مبتلا به پرفشاری خون باید میزان سدیم دریافتی روزانه خود را کمتر از ۲۳۰۰ میلی‌گرم نگه دارند و در حالت ایده‌آل، برای کنترل بهتر فشار خون، این عدد را به حدود ۱۵۰۰ میلی‌گرم در روز کاهش دهند.
اگر میزان سدیم دارویی را نمی‌دانید، از داروساز سؤال کنید؛ بهتر است پیش از مصرف، از محتویات دارو کاملاً آگاه باشید.
مکمل‌ها و داروهای گیاهی؛ همیشه بی‌خطر نیستند
تصور عمومی این است که چون یک دارو «گیاهی» یا «طبیعی» است، پس ضرری ندارد؛ اما این باور اشتباه است. ترکیباتی مانند ما هوانگ (Ephedra) یا فرآورده‌های حاوی افدرا می‌توانند موجب تپش قلب، افزایش ضربان و بالا رفتن فشار خون شوند.
برخی مکمل‌های انرژی‌زا یا کاهش وزن نیز حاوی مواد محرکی هستند که مستقیماً روی سیستم عصبی اثر گذاشته و فشار خون را بالا می‌برند.
همچنین هیچ مکمل یا دمنوشی نمی‌تواند جایگزین داروهای تجویزی پزشک یا تغییرات سبک زندگی شود. اگر مکملی وعده‌ی «کاهش فوری فشار خون» می‌دهد، در صحت آن تردید کنید و قبل از مصرف حتماً نظر پزشک را جویا شوید.
داروها و موادی که فشار خون را افزایش می‌دهند
برخی داروها یا ترکیبات شایع، حتی اگر برای درمان بیماری‌های دیگر مفید باشند، می‌توانند در افراد مستعد باعث افزایش فشار خون شوند. در ادامه، به چند مورد مهم اشاره می‌شود:
الکل
مصرف زیاد الکل با افزایش سطح تری‌گلیسیرید و تحریک سیستم عصبی سمپاتیک، فشار خون را به‌طور قابل توجهی بالا می‌برد. حتی نوشیدنی‌های الکلی سبک نیز اگر به صورت مداوم مصرف شوند، خطرساز خواهند بود.
داروهای ضدافسردگی
برخی از داروهای ضدافسردگی مانند ونلافاکسین، فلوکستین و مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نورآدرنالین (SNRI) ممکن است با افزایش سطح نورآدرنالین در خون، فشار را بالا ببرند. این داروها حتماً باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
داروهای ضدروان‌پریشی
داروهایی مانند کلوزاپین و اولانزاپین که برای درمان بیماری‌های روانی استفاده می‌شوند، می‌توانند منجر به احتباس مایعات و افزایش وزن شده و در نتیجه فشار خون را افزایش دهند.
قرص‌های ضدبارداری
قرص‌های ترکیبی حاوی استروژن ممکن است فشار خون را بالا ببرند، به‌ویژه در زنان بالای ۳۵ سال یا افرادی که سیگار می‌کشند. مشاوره با پزشک برای انتخاب روش مناسب پیشگیری از بارداری بسیار مهم است.
کافئین
نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای پررنگ، نوشابه‌های انرژی‌زا و حتی برخی داروهای ضدسردی حاوی کافئین می‌توانند به‌صورت موقتی فشار خون را افزایش دهند. اگر فشار خون بالایی دارید، مصرف این نوشیدنی‌ها را به حداقل برسانید.
داروهای ضداحتقان (ضد گرفتگی بینی)
ترکیباتی مانند سودوافدرین یا فنیل‌افرین که در بسیاری از داروهای ضدسرفه و ضدسرماخوردگی یافت می‌شوند، رگ‌های خونی را منقبض کرده و باعث افزایش فشار می‌شوند.
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID)
مسکن‌هایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن اگر برای مدت طولانی مصرف شوند، ممکن است منجر به احتباس مایعات و افزایش فشار خون شوند. افراد مبتلا به فشار بالا باید از این داروها فقط در موارد ضروری و با مشورت پزشک استفاده کنند.
داروهای کورتونی
داروهای حاوی کورتون مانند پردنیزون یا متیل‌پردنیزولون می‌توانند باعث افزایش سدیم، احتباس آب و افزایش فشار خون شوند. مصرف این داروها باید همیشه طبق نسخه و با نظارت پزشکی باشد.
توصیه‌های پایانی متخصصان
پزشکان تأکید می‌کنند که هرگونه دارو یا مکمل جدید باید با در نظر گرفتن سابقه بیماری و وضعیت فشار خون فرد انتخاب شود.
اگر فشار خون شما با وجود مصرف داروهای تجویزی همچنان بالا باقی می‌ماند، ممکن است یکی از داروهای مصرفی دیگر شما عامل این مشکل باشد. در چنین شرایطی، بدون قطع خودسرانه دارو، موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا جایگزین مناسب تجویز شود.
همچنین فراموش نکنید که تغییرات ساده در سبک زندگی مانند کاهش مصرف نمک، کنترل استرس، خواب کافی، فعالیت بدنی منظم و تغذیه سالم، اثر بسیار قوی‌تری از هر مکمل یا داروی تبلیغاتی در کنترل فشار خون دارند.
جمع‌بندی
کنترل فشار خون نیازمند دقت، آگاهی و همکاری نزدیک با پزشک است. شناخت داروهایی که می‌توانند فشار خون را بالا ببرند، یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری از عوارض قلبی، کلیوی و مغزی است. هیچ دارویی حتی طبیعی‌ترینشان نباید بدون مشورت با متخصص مصرف شود.
