مواد غذایی برای رفع یبوست: احتمالا بسیار شنیده‌اید که کلید اجابت مجاز منظم در مصرف فیبر و آب‌رسانی کافی به بدن است که البته هم حقیقت دارد. اما مواد غذایی هم وجود دارند که با اضافه‌کردن آن‌ها به رژیم غذایی خود می‌توانید به عملکرد بهتر دستگاه گوارش و رفع یبوست کمک کنید. در ادامه این مطلب بخش سلامت مجله خبری چشمک در مجموعه درمان خانگی با مواد غذایی برای رفع یبوست آشنا خواهید شد. تا انتهای مطلب ما را همراهی کنید.
یبوست چیست؟
یبوست عارضه ای است که به علت کند شدن حرکات روده و جذب بیشتر آب مایه داخل روده بزرگ و سفت شدن مدفوع یاتفاق میافتد. هر فردی در طول زندگی خود حتما چندباری تجربه یبوست را دارد. قبل از هرچیز باید بدانیم که هر فردی الگوی دفع خود را دارد، مثلا فردی معمولا روزی سه بار ولی فرد دیگری هفته ای سه بار دفع دارد.
یکی از مشکلات شایعی که زندگی مدرن امروز با خود به ارمغان آورده است، عارضه یبوست می باشد. با مدرنیزه شدن، تحرک افراد کم شده و اکثر مسافت ها با ماشین طی می شود، همچنین فست فود و تنقلات جای میوه و سبزیجات را در سبد غذایی گرفته است.
اگر شما دارای چند علامت از علائم زیر هستید، دچار یبوست شده اید و باید در صدد رفع آن باشید.
- بعد از دفع احساس کنید که کامل تخلیه نشده اید
- دفعات دفع مدفوع شما کمتر از دفعات همیشگی باشد
- سردرد داشته باشید
- مدفوع شما سفت باشد
- نفخ و درد داشته باشید
- هنگام دفع نیاز به زور زدن داشته باشید.
علت یبوست شدید
یک دلیل یبوست شدید ممکن است مصرف برخی مواد غذایی باشد، برای مثال بعضی از اشخاص ممکن است به لبنیات حساسیت داشته باشند و این اشخاص پس از مصرف آن دچار یبوست گردند. بنابراین بهتر است مقدار مصرف لبنیات را کنترل کنید. البته به‌طور کلی مصرف بیش از حد شیر در افراد ایجاد یبوست می‌کند.
اگر پس از اصلاح روش زندگی یعنی تغذیه سالم و استفاده از سبزیجات، میوه و آب کافی در رژیم غذایی و انجام حرکات ورزشی، همچنان دچار یبوست‌های شدید هستید؛ حتماً باید به پزشک مراجعه کنید تا علت یبوست شدید شما را پیدا کند، زیرا ممکن است به تداخلات دارویی و بررسی‌های بیشتر نیاز باشد. گاهی اوقات پولیپ کوچک روده‌ای ویا حتی انسدادهای روده‌ای ممکن است باعث بروز یبوست گردد که چنانچه این حالت‌ها معالجه نگردند؛ ممکن است به سرطان تبدیل شود.
البته در نظر داشته باشید که استرس و افسردگی خود عاملی برای یبوست است. همچنین بعضی از داروها مثل داروهای قلبی و تیروئیدی و داروهای فشار خون و پایین آورنده چربی خون نیز ممکن است بر روی یبوست اثر بگذارد. گاهی اوقات بیماری‌ها نیز خود دلایل یبوست می‌شوند؛ مثل بیمارانی که دچار ام اس یا مشکلات نخاعی و عدم تحرک هستند، بیماران مبتلا به دیستروفی ماهیچه‌ای، بیماران مبتلا به روده تحریک پذیر و یا بیماری‌های مرتبط با عضلات داخل لگن می‌توانند علت یبوست شدید باشند.
مصرف داروهای مسکن و دخانیات نیز می‌تواند در ایجاد یبوست موثر باشد؛ البته استفاده از مواد مخدر در تشدید یبوست بسیار موثر است. با بالا رفتن سن و کاهش حرکات روده‌ای، یبوست در افراد بیشتر دیده می‌شود.
مواد غذایی برای رفع یبوست
یبوست وضعیت شایعی است که در بسیاری از افراد بنا به دلایل متعدد، از بارداری گرفته تا پیری یا عوارض مصرف داروی خاص، دیده می‌شود.همانطور که پیشتر گفته شد، رژیم غذایی تاثیر زیادی در سلامتی افراد دارد و یک رژیم نادرست ویا رژیم لاغری غیراصولی می‌تواند سبب بروز بیماری‌هایی همچون یبوست شود. بنابراین برای پیشگیری از این مسئله حتما از رژیم‌های یک مشاور تغذیه مجرب استفاده کنید. در اینجا به معرفی شش بهترین مواد غذایی برای رفع یبوست اشاره می شود:
لوبیا
لوبیا منبع عالی فیبر و منیزیم است، دو ماده مغذی که به دفع کمک می‌کنند. حبوبات حاوی هر دو نوع فیبر محلول و نامحلول‌اند. فیبر محلول، هضم را کند و جذب بهتر مواد مغذی را ممکن می‌کند، در حالی که فیبر نامحلول حجم مدفوع را افزایش می‌دهد تا از یبوست جلوگیری کند.
حبوبات همچنین منبع نشاسته مقاوم‌اند، که در روده کوچک هضم نمی‌شود. هنگامی که نشاسته مقاوم به روده بزرگ می‌رسد، توسط باکتری‌های روده تخمیر و به اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تبدیل می‌شود که برای سلامت دیواره روده مفید است و سلامت کلی گوارش را بهبود می‌بخشد. آنزلوار می‌گوید: «لوبیای مورد علاقه‌تان را انتخاب و به سالاد، کاسه غلات، تاکو و انواع پاستا اضافه کنید.»
دانههای چیا
الیزابت شاو، متخصص تغذیه، می‌گوید: «دانه چیا بیش از ۱۰درصد ارزش روزانه فیبر مورد نیاز بدن را تامین می‌کند. فیبر در هضم غذا نقش دارد و کمک می‌کند برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. فیبر همچنین سیستم گوارش را روان نگه می‌دارد.» دانههای چیا پس از مصرف، ماده‌ای شبیه ژلاتین تشکیل می‌دهند که به نرم‌شدن مدفوع و حرکات منظم روده کمک می‌کند.
گنجاندن دانه چیا در رژیم غذایی آسان است. آن‌ها را می‌توانید به راحتی روی وعده‌های صبحانه، سالادها و اسموتی‌ها بپاشید. همچنین با کمی خلاقیت بیشتر می‌توانید از آن در پخت کلوچه، نان و پنکیک استفاده کنید. دانه چیا همچنین می‌تواند برای غلیظ کردن سس‌ها استفاده شود. کافی است یک قاشق غذاخوری دانه چیا را با سه قاشق غذاخوری آب مخلوط کنید و بگذارید ۱۵ دقیقه بماند تا به قوام ژل‌مانند برسد.
آلو خشک
آلو خشک یکی از مواد غذایی مهم در تسهیل دفع است. آلو خشک‌ها حاوی سوربیتول‌اند، و این ترکیب حرکات روده را تحریک می‌کند. نتایج تحقیقی نشان داد: «وقتی افراد سالمی که به‌طور منظم مدفوع نمی‌‌کردند و مصرف فیبر کمی داشتند، آلو مصرف کردند، حجم مدفوع و دفعاتش در آن‌ها افزایش یافت.»
آلو را به تنهایی یا میان وعده‌ها میل کنید. همچنین برای افزایش فیبر و طعم شیرین طبیعی‌اش، می‌توانید آن را به غذاهای مختلف اضافه کنید. آلو در اسموتی‌ها، سالادها و محصولات پخته شده عالی است.
دانههای کتان
دانههای کتان محتوای فیبر قابل‌توجهی دارند. آن‌ها دارای مقدار زیادی فیبر محلول و نامحلول‌اند. با توجه به اینکه آن‌ها فیبر زیادی دارند، مطمئن شوید که به اندازه کافی آب می‌نوشید تا از هرگونه ناراحتی گوارشی که با افزایش فیبر بیشتر در رژیم غذایی شما ایجاد شده است، جلوگیری کنید. برای راحتی مصرف دانههای کتان، آن‌ها را آسیاب کنید و به غلات، ماست یا اسموتی‌ها اضافه کنید.
پوست کیوی
پوست کیوی نه‌تنها خوراکی است، بلکه منبع طبیعی فیبر محسوب می‌شود. اگر در حال حاضر کیوی را در غذاهای خود دارید، پوست آن را هم اضافه کنید تا به بدن شما طراوت بیشتری بدهد. کیوی مدت‌زمان لازم برای حرکت مدفوع در دستگاه گوارش را کاهش می‌دهد. به گفته سارا آنزلوار، متخصص تغذیه، «حمل‌و‌نقل سریع مواد غذایی در روده احتمالا به دلیل محتوای فیبر است، اما حدس و گمان‌هایی هم وجود دارد که آنتی‌اکسیدان‌های موجود در کیوی نقش موثری دارند.»
ترکیب آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی موجود در کیوی با فیبر اضافی موجود در پوستش، حرکت مواد را تسهیل می‌کنند. وقتی اسموتی درست می‌کنید یک کیوی کامل شسته‌شده را به مخلوط‌کن اضافه کنید، یا اینکه آن را مانند سیب (با پوست) میل کنید.
سیب
سیب سرشار از فیبر رژیمی به‌ویژه پکتین است. این فیبر محلول به مدفوع حجم می‌دهد و عبور نرم آن از دستگاه گوارش را تضمین می‌کند. پکتین همچنین در تماس با آب، یک ماده ژل‌مانند ایجاد می‌کند که در نرم‌شدن مدفوع و جلوگیری از یبوست موثر است.
خوردن سیب با پوست یک راه عالی برای افزایش میزان فیبر است. سیب همچنین دارای آب زیادی است که به هیدراتاسیون و نرم‌نگه داشتن مدفوع کمک می‌کند. علاوه‌بر مصرف سیب به تنهایی، می‌توانید از آن در وعده‌های غذایی هم بهره ببرید. مثلا می‌توانید برای صبحانه، سیب‌های خردشده با پوست را به بلغور جو دوسر، ماست یا اسموتی اضافه کنید.
سیب همچنین به سالاد طراوت خاصی می‌دهد. کافی است آن را با انواع سبزیجات و سس سرکه سیب، لیمو و روغن زیتون ترکیب کنید تا سالاد خوشمزه و سالمی به دست آورید. ورقه‌های سیب روی کباب گوشت و مرغ در هنگام پختن هم طعم متضاد و شیرینی به غذا می‌دهد که دلچسب است.
