اصطلاح باج سبیل دادن: در ابتدا بهتر است با معنی ضرب المثل “باج سبیل دادن” آشنا شوید. همانطور که خودتان می‌دانید؛ “باج سبیل دادن” در زمانی استفاده می‌شود که شخصی می‌خواهد با زور و قلدری از کسی پول بگیرد. در این شرایط می‌گویند فلانی باج سبیل گرفته است.
همه ما ممکن است در مکالمات خود از برخی از ضرب المثل‌ها استفاده کنیم که معنای آن را تا حدودی می‌دانیم؛ اما نمی‌دانیم ریشه و اصل داستان به کجا بر می‌گردد. با ما همراه باشید تا داستان قدیمی این ضرب المثل را بشنوید.
داستان اصطلاح باج سبیل دادن
حالا که معنی این اصطلاح یا ضرب المثل را متوجه شدید؛ بهتر است با ریشه تاریخی آن آشنا شوید:
در زمان‌های قدیم و در عهد سامانیان ریش و سبیل مردان بسیار بلند بود و این را نشانه ای مردانگی می‌دانستند. به همین دلیل وقتی می‌خواستند مردی را مجازات کنند ریش و سبیل او را می‌تراشیدند و وقتی می‌خواستند زنی را مجازات کنند گیسوان او را می‌بریدند.
با این حال در این دوران ریش به اندازه سبیل ارزش و اعتبار نداشت. اما کم کم سبیل داشتن از رونق افتاد و ریش‌های بلند و انبوه جای آن را گرفتند.
یکی از نکته‌های مهم تاریخی در این باب، مخالفت شاه عباس صفوی با ریش گذاشتن بود. ریش در زمان شاه عباس بازارش کساد شد و به اعتبار سبیل اضافه شد.
وی در آغاز سلطنت خود به همه مردان ایرانی دستور داد باید ریش‌های خود را بتراشند؛ اما گذاشتن سبیل آزاد بود و خود شاه عباس هم سبیل‌های بلندی داشت.
شاه عباس سبیل را نوعی آرایش صورت می‌دانست و با توجه به بلندی و کوتاهی، به خدمتکاران خود بیشتر و کمتر حقوق می‌پرداخت. بنابراین درباریان با توجه به کیفیت و تناسب سبیل حقوق و مزایای بیشتری دریافت می‌کردند.
این نوع اضافه حقوق و مزایا که به خاطر سبیل بود؛ کم کم در اصطلاح عامه به باج سبیل معروف شد، زیرا سبیل دارها به این مقدار پولی که بابت سبیل از شاه دریافت می‌کردند قانع نبودند و از کد خدایان و روستاییان و طبقات ضعیف جامعه پول و جنس و … به عنوان باج سبیل دریافت می‌کردند.
